*1) Mingkar mingkuring angkara, Akarana karanan mardi siwi, Sinawung resmining kidung, Sinuba sinukarta, Mrih kretarta pakartining ngelmu luhungKang tumrap neng tanah Jawa, Agama ageming aji.
(Menahan diri dari nafsu angkara, karena berkenan mendidik putra disertai indahnya tembang,dihias penuh variasi, agar menjiwai tujuan ilmu luhur,yang berlaku di tanah Jawa (nusantara)agama sebagai “pakaian”nya perbuatan)
*2). Jinejer neng Wedatama Mrih tan kemba kembenganing pambudi Mangka nadyan tuwa pikun Yen tan mikani rasa, yekti sepi asepa lir sepah, samun, Samangsane pasamuan Gonyak ganyuk ngliling semi.
(Disajikan dalam serat Wedatama,agar jangan miskin pengetahuan walaupun tua pikun jika tidak memahami rasa (sirullah) niscaya sepi tanpa guna bagai ampas, percuma, pada tiap pertemuan sering bertindak ceroboh, memalukan).
*3). Nggugu karsaning priyangga, Nora nganggo peparah lamun angling,Lumuh ing ngaran balilu,Uger guru aleman, Nanging janma ingkang wus waspadeng semu Sinamun ing samudana, Sesadon ingadu manis
(Mengikuti kemauan sendiri, Bila berkata tanpa pertimbangan (asal bunyi),Tak mau dianggap bodoh,Asal gemar dipuji-puji.(sebaliknya) Ciri orang yang sudah cermat akan ilmu justru selalu merendah diri, selalu berprasangka baik.
*4). Si pengung nora nglegawa, Sangsayarda deniro cacariwis, Ngandhar-andhar angendhukur, Kandhane nora kaprah,saya elok alangka longkanganipun,Si wasis waskitha ngalah,Ngalingi marang si pingging.(Si dungu tidak menyadari,Bualannya semakin menjadi jadi, ngelantur bicara yang tidak-tidak, Bicaranya tidak masuk akal, makin aneh tak ada jedanya. Lain halnya, Si Pandai cermat dan mengalah, Menutupi aib si bodoh.
*5). Mangkono ngelmu kang nyata, Sanyatane mung weh reseping ati, Bungah ingaran cubluk, Sukeng tyas yen denina, Nora kaya si punggung anggung gumrunggung Ugungan sadina dina Aja mangkono wong urip.
(Demikianlah ilmu yang nyata, Senyatanya memberikan ketentraman hati, Gembira dibilang bodoh, Tetap gembira jika dihina Tidak seperti si dungu yang selalu sombong, Ingin dipuji setiap hari.Janganlah begitu caranya orang hidup).
*6). Urip sepisan rusak, Nora mulur nalare ting saluwir,Kadi ta guwa kang sirung,Sinerang ing maruta,Gumarenggeng anggereng Anggung gumrunggung, Pindha padhane si mudha, Prandene paksa kumaki. (Hidup sekali saja berantakan, Tidak berkembang nalarnya tercabik-cabik. Umpama goa gelap menyeramkan,Dihembus angin, Suaranya gemuruh menggeram,berdengung Seperti halnya watak anak muda Sedah begitu masih berlagak congkak).
*7). Kikisane mung sapala,Palayune ngendelken yayah wibi, Bangkit tur bangsaning luhur, Lha iya ingkang rama,Balik sira sarawungan bae durung Mring atining tata krama, Nggon anggon agama suci.
(Tujuan hidupnya tak berarti, Maunya mengandalkan orang tuanya,Yang terpandang serta bangsawan Itu kan ayahmu !Sedangkan kamu kenal saja belum, akan hakikatnya tata krama ajaran agama yang suci)
*8). Socaning jiwangganira,Jer katara lamun pocapan pasthi, Lumuh asor kudu unggul, Semengah sesongaran, Yen mangkono keno ingaran katungkul,Karem ing reh kaprawiran,Nora enak iku kaki. (Cerminan dari dalam jiwa raga mu,Nampak jelas walau tutur kata halus, Sifat pantang kalah maunya menang sendiri Sombong besar mulut Bila demikian itu, disebut orang yang terlena Puas diri berlagak tinggi Tidak baik itu nak)
*9). Kekerane ngelmu karang, Kekarangan saking bangsaning gaib, Iku boreh paminipun,Tan rumasuk ing jasad, Amung aneng sajabaning daging kulup, Yen kapengok pancabaya,Ubayane mbalenjani.
(Di dalam ilmu sihir Rekayasa dari hal-hal gaib Itu umpama bedak. Tidak meresap ke dalam jasad, Hanya ada di kulitnya saja Bila terbentur marabahaya,bisanya menghindari).
*10). Marma ing sabisa-bisa,Bebasane muriha tyas basuki, Puruita-a kang patut,Lan traping angganira, Ana uga angger ugering kaprabun, Abon aboning panembah, Kang kambah ing siyang ratri.
( Karena itu sebisa-bisanya, Bahasanya, upayakan berhati baik Bergurulah secara baik Yang sesuai dengan dirimu Ada juga peraturan dan pedoman bernegara,Menjadi syarat bagi yang berbakti, yang berlaku siang malam).
*11). Iku kaki takok-eno,marang para sarjana kang martapi Mring tapaking tepa tulus, Kawawa nahen hawa,Wruhanira mungguh sanyataning ngelmuTan mesthi neng janma wredha Tuwin mudha sudra kaki. (Itulah nak, tanyakan Kepada para sarjana yang menimba ilmu Kepada jejaknya para suri tauladan yang benar,dapat menahan hawa nafsu Pengetahuanmu adalah senyatanya ilmu,Tidak mesti dikuasai orang tua, Bisa juga bagi yang muda atau miskin)
*12). Sapantuk wahyuning Gusti Allah,Gya dumilah mangulah ngelmu bangkit,Bangkit mikat reh mangukut,Kukutaning jiwangga,Yen mengkono kena sinebut wong sepuh,Lire sepuh sepi hawa,Awas roroning atunggilSiapapun yang menerima wahyu Tuhan,Dengan cemerlang mencerna ilmu tinggi,Mampu menguasai ilmu kasampurnan,Kesempurnaan jiwa raga,Bila demikian pantas disebut “orang tua”.Arti “orang tua” adalah tidak dikuasai hawa nafsuPaham akan dwi tunggal (menyatunya sukma dengan Tuhan)
*13). Tan samar pamoring sukma, Sinuksmaya winahya ing ngasepi, Sinimpen telenging kalbu,Pambukaning warana, Tarlen saking liyep layaping aluyup, Pindha pesating sumpena, Sumusuping rasa jati.
(Tidak lah samar menyatunya sukma, Meresap terpatri dalam semadi, Di endapkan dalam lubuk hati menjadi pembuka tirai, Tidak lain berawal dari keadaan antara sadar dan tiada Seperti terlepasnya mimpi Merasuknya rasa yang sejati).
*14). Sejatine kang mangkana,Wus kakenan nugrahaning Hyang Widhi,Bali alaming ngasuwung, Tan karem karameyan, Ingkang sipat wisesa winisesa wus,Mulih mula mulanira, Mulane wong anom sami.(Sebenarnya yang demikian itu sudah mendapat anugrah Tuhan, Kembali ke “alam kosong”, tidak mengumbar nafsu duniawi, yang bersifat kuasa menguasai. Kembali ke asal mula. Oleh karena itu,wahai anak muda sekalian…
Tidak ada komentar:
Posting Komentar
b,i,a